
Klik hier voor een vergrotingHet kille klotsende water van het Amsterdam-Rijnkanaal, ingesloten door een rookpluim met koffielucht en zachtronde borsten. Het is niet vaak dat ik met blote, of schaarsgeklede vrouwen geconfronteerd word tijdens het fotograferen. Niet dat nachtfotografie tegengesteld is aan schaarsgeklede vrouwen. In het eerste boek met nachtfoto's dat ik kocht, staan een aantal foto's uit een serie over de nachtclubs in Parijs.
'Paris bij night' van Brassaï. Ik geloof dat ik het bij De Slegte heb gekocht. De foto's laten Parijs zien van begin vorige eeuw. De contrasten tussen arm en rijk zijn groter dan de contrasten in de foto's. De rijke Parijzenaren bij hun auto's of in luxe nachtclubs, en daklozen in donkere hoeken, of aan het werk in de strijd om het bestaan. Alleen de foto's zonder mensen laten een sfeer zien die je misschien nog zou kunnen tegen komen in Parijs. Alleen de details, zoals stoomlocomotieven, spaakwielen en oude gaslantaarns maken dat onmogelijk.
De foto die het bekendst is geworden, is het portret van "Bijou". Een oudere vrouw die bekend was in de cabarets op het Montmartre. De foto is bekend geworden als tekening van Leonardo DiCaprio in de film Titanic. Trots laat hij op het schip tekeningen zien van de mensen die hij in Parijs heeft getekend. Het verhaal dat hij over Madame Bijou vertelt, komt goed overeen met de omschrijving in het boek van Brassaï.
Mijn favoriete foto's zijn toch wel de foto's zonder mensen, of die waar je pas na goed kijken in de schaduw nog vaag iemand ziet. De stilte van honderd jaar geleden is anders dan de stilte van tegenwoordig. Op een foto van een bovengronds metrostation zie ik bijna geen verschil met de omgeving van eenzelfde station dat ik heb gefotografeerd. Er is niets te zien wat opvalt als anders, alleen misschien de hoed van de man die tegen een pilaar leunt. Toch straalt het honderd jaar geschiedenis uit. Als je echt gaat zoeken dan zie je andere bouwmaterialen en geen asfalt, maar klassieke keien.
Mooie verlaten straten en kades, en een onveranderde omgeving die alleen veranderd is omdat de duisternis is veranderd. Het aantal lantarenpalen is in honderd jaar meer dan verdubbeld. Het licht verjaagt de negentiende eeuw, die zo sterk vertegenwoordigd is in de foto's van Brassaï.
Frans de Jonge
'Bijou' of Montmartre